Investment Ideas : भारताचं आर्थिक चित्र झपाट्यानं बदलत आहे. यामागे आहे एक नवी गुंतवणूकदारांची पिढी जी संपत्ती कमावण्याच्या पद्धती बदलत आहे. नवी पिढी संपत्ती कमावण्यासाठी नव्या, अधिक पारदर्शक, लवचीक आणि खर्चिकदृष्ट्या परिणामकारक मार्ग निवडत आहे. या बदलाच्या केंद्रस्थानी आहे Gen Z – म्हणजे डिजिटल जगात वाढलेली,  तरुण पिढी ... जी पारंपरिक, शुल्कयुक्त गुंतवणूक साधनांऐवजी Exchange-Traded Funds (ETFs) कडे वळलेली पाहायला मिळत आहे. 

Gen Z म्हणजेच डिजिटल जगात वाढलेल्या पिढीची गुंतवणूक करण्याची पद्धत कशी आहे?

गेल्या काही वर्षात भारतीय अर्थव्यवस्थेत मोठे बदल झालेले पाहायला मिळत आहेत. 2024-25 मध्ये विक्रमी IPOs आणि 6-7% वार्षिक GDP वाढीच्या अपेक्षांमुळे जागतिक गुंतवणूकदारांचे लक्ष भारताकडे वेधलं गेलं आहे. अशा पार्श्वभूमीवर Gen Z ची भूमिका महत्त्वपूर्ण बनली आहे. ही तरुण पिढी डिजिटल साक्षर, आर्थिकदृष्ट्या जागरूक आणि आपल्या प्रत्येक रुपयाच्या मूल्यासाठी जागरूक आहे.

ETFs या गुंतवणूक साधनांची रचना Gen Z च्या या अपेक्षांशी जुळते. पारंपरिक म्युच्युअल फंड अनेक दशकांपासून लोकप्रिय असले तरी, त्यात व्यवस्थापन शुल्क व लपवलेले खर्च असतात जे गुंतवणुकीच्या परताव्यावर परिणाम करतात. ETFs मात्र, तुलनेत कमी खर्चात चालणारे, passively managed पर्याय आहेत. त्यांचे expense ratios खूपच कमी असतात आणि त्यामुळे दीर्घकालीन गुंतवणुकीत जास्त परतावा मिळण्याची शक्यता असते . 

विशेषतः तरुण गुंतवणूकदारांसाठी पारदर्शकता आणि लवचिकता हाही मोठा मुद्दा आहे. ETFs शेअर बाजारात लिस्ट केले जातात, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांना बाजाराच्या वेळेत खरेदी-विक्री करता येते. हा नियंत्रणाचा आणि सुलभ व्यवहाराचा अनुभव, डिजिटल अनुकूल Gen Z ला अधिक भावतो. याशिवाय, एकाच ETF मध्ये अनेक शेअर्स किंवा बाँड्स समाविष्ट असल्याने विविधता मिळते आणि जोखीम व्यवस्थापन सोपं होतं.

डिजिटल क्रांती आणि जागतिक प्रवाह

भारतातील डिजिटल क्रांतीमुळे शेअर बाजारातील प्रवेश अधिक लोकांपर्यंत पोहोचला आहे. स्मार्टफोनचा प्रसार, फिनटेक प्लॅटफॉर्म्सचा विकास आणि डिजिटल ऑन बोर्डिंगसाठी अनुकूल धोरणांमुळे आज गुंतवणूक पूर्वीपेक्षा खूप सोपी झाली आहे. Gen Z या app-आधारित जगात वाढलेली असल्याने त्यांना सहज वापरता येणारी, स्पष्ट आणि हाताळण्यास सुलभ गुंतवणूक उत्पादने हवी असतात.

जगभरातही ETFs ची लोकप्रियता वाढत आहे. उदाहरणार्थ, Vanguard FTSE Emerging Markets ETF (VWO) मध्ये भारताचा हिस्सा 20% पेक्षा जास्त झाला आहे – जो पाच वर्षांपूर्वीच्या तुलनेत दुप्पट आहे. हे भारताच्या वाढत्या आर्थिक विश्वासार्हतेचं आणि भारतीय गुंतवणूकदारांच्या प्रगल्भतेचं प्रतिबिंब आहे. Gen Z साठी कमी शुल्क म्हणजे केवळ बचत नव्हे, तर गुंतवणुकीतून जास्तीत जास्त मूल्य मिळवणं. माहितीच्या या युगात, सरासरी कामगिरीसाठी जास्त शुल्क भरणं स्वीकारार्ह नाही. ETFs चे कमी खर्चाचे मॉडेल गुंतवणूकदारांना त्यांचा परतावा जास्त ठेवण्यास आणि त्यातून संपत्ती निर्माण करण्यास मदत करतं. गेल्या दशकात, ETFs ने सरासरी 7-10% वार्षिक परताव्याचे स्तर गाठले आहेत, जे प्रमुख शेअर निर्देशांकांच्या परफॉर्मन्सशी जुळणारे आहेत. 2007 ते 2024 या कालावधीत ETFs ने सुमारे दोन-तृतीयांश महिन्यांमध्ये सकारात्मक परतावा दिला आहे, हे त्यांच्या स्थैर्याचं आणि संपत्ती निर्मितीतील सामर्थ्याचं प्रमाण आहे.

आव्हाने आणि पुढील वाटचाल

या ETF परिवर्तनात काही आव्हानंही आहेत. भारतातील भांडवली नफ्यावर आकारले जाणारे कर – उदाहरणार्थ, प्रतिवर्षी 12.5% न भरलेला नफा (unrealized gains) यावरचा कर – गुंतवणूकदारांच्या निव्वळ परताव्यावर परिणाम करू शकतो. त्यामुळे गुंतवणूक करताना योग्य मार्गदर्शन घेणं गरजेचं आहे. तरीही प्रवाह स्पष्ट आहे – भारतातील संपत्ती निर्मितीत ETFs महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहेत. ही केवळ ट्रेंड नव्हे, तर गुंतवणुकीच्या दृष्टिकोनातील मूलगामी बदल आहे. भारताची अर्थव्यवस्था आणि बाजार प्रगल्भ होत असताना, ETFs तरुण गुंतवणूकदारांच्या यशाच्या केंद्रस्थानी असतील.  HDFC Securities मध्ये आम्ही या नव्या पिढीच्या गुंतवणूकदारांना योग्य साधनं, माहिती आणि डिजिटल प्लॅटफॉर्म्स देण्यासाठी कटिबद्ध आहोत. भारतातील गुंतवणुकीचं भविष्य उज्ज्वल आहे—आता वेळ आहे स्मार्ट गुंतवणुकीची, कमी खर्चात जास्त परताव्याची, आणि तंत्रज्ञानाच्या मदतीनं सुरक्षित आर्थिक भविष्य घडवण्याची. --- Dhiraj Relli